بررسی اختلالات زبانی کودکان مبتلا به اوتیسم در سنین پیش از دبستان
چکیده
اوتیسم یکی از بیماری های طیف اختلالات نافذ رشد است.  مغز فرد مبتلا چه به لحاظ ساختمان و چه به لحاظ عملکرد اشکالاتی دارد که سبب مشکلات شناختی می شود.  تظاهر این مشکلات شناختی در زبان فرد اتفاق می افتد.  عقیده بر این است که افراد مبتلا در لایه آوا و نحو مشکلی در زبان ندارند اما بسیاری از جملات آنها در بافت زبانی و موقعیتی فاقد معناست تا آنجا که اوتیسم را بیماری معنا و کاربرد نامیده اند.  با جمع آوری و تحلیل داده های زبانی یک کودک 5 ساله مبتلا به اوتیسم خواهیم دید که وی از نظر آوایی مشکلی در تولید جملات زبان ندارد.  در لایه نحو هم برخی اشکالات را می‌توان یافت اما در لایه معنا و کاربرد جملات اشکالات جدی وجود دارد به نحوی که قسمت اعظم گفتار وی بی‌معنا و بی‌ربط به نظر می رسد.
کلید واژه ها: اوتیسم، بیماری معنا و کاربرد، بیماری مغز مردانه، اختلالات زبانی
 
 
1.  مقدمه
      اوتیسم[1] یکی از بیماری‌های نافذ رشد است که ریشه عصبی و نوروبیولوژیکی دارد.  فرد مبتلا مشکلات شناختی و ارتباطی دارد.  تظاهر این مشکلات در زبان اهمیت بررسی زبان را در مبتلایان روشن می‌سازد.  در واقع با بررسی زبان می‌توان به میزان و گسترش بیماری در مبتلایان دست یافت.  در این پژوهش برآنیم که به این  پرسش‌ها پاسخ گوییم: آیا کودکان مبتلا به اوتیسم در سنین پیش از دبستان از نظر آوایی و نحوی مشکلی در تولید جملات زبان دارند؟ آیا کودکان مبتلا به اوتیسم در سنین پیش از دبستان از نظر معنایی مشکلی در تولید جملات زبان دارند؟ آیا کودکان مبتلا به اوتیسم در سنین پیش از دبستان از نظر کاربردشناسی مشکلی در تولید جملات زبان دارند؟ گفته می‌شود که اختلال اصلی در زبان افراد مبتلا به اوتیسم در بخش‌های کاربرد شناسی و تا حدودی در معنی‌شناسی زبان است.  پس از بررسی مطالعات انجام شده در این زمینه داده‌های زبانی پسر بچه ای 5 ساله و مبتلا به اوتیسم را تحلیل خواهیم کرد.  برای جمع‌آوری داده‌های زبانی کودک نگارنده یک روز کامل را در خانه مورد سپری کرده و صحبت‌های وی را با مادرش ثبت کرده و از مادر خواسته‌است که پرسشنامه‌ای را پر کند.
 
 
2.  پیشینه مطالعات
1.2. اوتیسم چیست؟
      اوتیسم یکی از 5 بیماری طیف[2]pdd  (اختلالات نافذ رشد) است.  5 زیر گروه این طیف عبارتند از: اوتیسم ، سندرم فروپاشی کودکی[3] ،سندرم رتس[4]، آسپرگر[5] و اختلال نافذ رشد نامعین[6] اینها بیماری‌های نور و بیولوژیکی هستند که نشانه‌هایشان از سنین ابتدایی کودکی ظاهر می شوند.  برخی از این نشانه عبارتند از : اختلال در برقراری روابط اجتماعی، مشکلات معنایی و کاربرد شناسی زبان، عکس‌العمل‌‌های شدید به محرک‌های محیطی، علاقه غیر عادی به برخی فعالیت‌ها از جمله بازی‌ها و رفتارهای خاص و مشکلات جدی شناختی و درک عاطفی.  (زاگر[7] ، 2005 :38 ) در سال 1943 کنر[8] و پس از او آسپرگر[9] در سال1944 بدون آنکه از مطالعات هم اطلاعاتی داشته باشند.  بیماری اوتیسم را با تمام جزئیات و علائمش توصیف کردند.  هر دو آنها معتقد بودند از زمان تولد مشکلی در کودک وجود دارد که به مرور توسعه می یابد و به اختلالات جدی شخصی منجر می شود.  خیلی عجیب است که هر دو هم لفظ "اوتیستیک" را برای توصیف بیمارانشان به کار بردند.  البته این مسئله اصلاً تصادفی نبوده است چرا که واژه اوتیسم را اولین بار بلولر[10] در سال 1911 برای نوعی از اختلالات اسیکزوزنی ابداع و به کار بسته بود.  این واژه از کلمه لاتین "autos" به معنی "خود" گرفته شده است، اما این کلمه از سال 1943 به بعد فقط به یکی از بیماری های طیف pdd که همان اوتیسم است اطلاق می شود.  (فریث [11]، 1989 :7 )
 
 2.2.  علل اوتیسم
اوتیسم و بقیه بیماری های طیف pdd  بیماری های عصبی و بیولوژیکی محسوب می شوند که علل مختلفی برای ظهور آنها عنوان شده اند اما هنوز به طور قطع علت آنها مشخص نیست.  از جمله علل ذکر شده برای اوتیسم می توان به اینها اشاره کرد : مشکلات ساختاری و عملکردی مغز (نقاط آسیب دیده مغز : کورتکس اربیتوفرونتال، آمیگدالا، نواحی درلوب تمپورال، ناحیه زیر جسم پینه‌ای و سیستم لیمبیک) ، ژنتیک، تغذیه، آلودگی به جیوه و حساسیت به برخی واکسن ها (زاگر 38:2005) .  شکل (1) این نواحی را نشان می‌دهد.
 

شکل (1)- نواحی از مغز که در اوتیسم آسیب می‌بینند.
 
3.2.  واقعیاتی درباره اوتیسم
در مورد اوتیسم واقعیات زیر مطرح شده است:
- نشانه‌های بیماری در کودکان از 18 ماهگی تا 5 سالگی بروز می کند.
 - از هر 150 تولد در امریکا یک مورد اوتیسمی تشخیص داده می شود.  (Healthline.  com)
- این بیماری هم اکنون در ایالات متحده بسیار رایج‌تر از سندرم داون است.(talkingaboutcuringautism.org)
- اوتیسم بیماری است که در تمام عمر گریبان‌گیر فرد خواهد بود.  طول عمر افراد مبتلا هم مانند بقیه افراد جامعه است.
- ضریب هوشی افراد مبتلا به اوتیسم بسیار متغیر است.  از افراد عقب مانده ذهنی تا افراد بسیار باهوش را می توان در میان افراد مبتلا دید.  این بیماری در پسرها 4 برابر دختر هاست.  برخی مقالات این بیماری را بیماری مغز مردانه نامیده اند (بارن[12] 2002)
- اوتیسم اصولا‍‍ً بر چهار حوزه از توانایی‌های فرد اثر می گذارد که عبارتند از:
1- ارتباط برقرار کردن (کلامی و غیر کلامی )
2- مهارت‌های اجتماعی
3- رفتار
4- یادگیری
مهمترین مسئله در این بیماری این است که شخص مشکل شناختی دارد و  فقط با رفع مشکلات ارتباطی و یادگیری زبان به یک فردعادی تبدیل نخواهد شد.
 
4.2.  تأخیر در یادگیری زبان
تقریباً تمام کودکان مبتلا به اوتیسم در شروع گفتار تاخیر دارند.  در بیشتر موارد والدین کودکان      3-5/2 ساله خود را به دلیل صحبت نکردن به کلینیک‌های درمانی می‌آورند.  کودکان دیگر زبان را به راحتی فرا می‌گیرند زیرا علاقه و کشش درونی برای ایجاد ارتباط به دیگران دارند اما کودکان اوتیسمی در یادگیری زبان مشکل دارند زیرا آن علاقه درونی برای ایجاد ارتباط در آنها وجود ندارد.  (گیتنس وآرونز[13]1999 :63) با مداخلاتی از جمله گفتار درمانی کودک اغلب موفق می شود زبان را یاد بگیرد اما برای بر قراری ارتباط نمی‌تواند خوب از زبان بهره جوید و در ایجاد و حفظ ارتباط با دیگران شکست می خورد.  کودک اغلب در تولید آواها و به کارگیری ساختار صحیح جملات مشکلی ندارد اما جملاتی که استفاده می‌کند به لحاظ معنی‌شناسی و کاربرد شناسی مناسب نیستند به همین خاطر به این بیماری ، بیماری معنا و کاربرد[14] می گویند.  (بروک و بلولر[15]1992)
 
 
5.2.  ویژگی های زبانی کودکان مبتلا به اوتیسم (گیتنس وآرونز1999 : 64)
کودکان اوتیسمی دارای وی‍‍‍‍ژگی‌های زبانی زیر هستند:
- اغلب با صدای افراد به سمت آنها برنمی‌گردند اما به صداهای خاصی حساسند مثلاً صدای باز شدن پاکت بیسکویت.
- در درک جملات دیگران ناتوانند.
- با اعضای بدن به خصوص چشم و حرکات دست ارتباط برقرار نمی کنند و حتی به شیئی که می‌خواهند هم با دست اشاره نمی کنند.
- دامنه لغاتشان وسیع است و همین امر باعث می شود گاهی پزشک نتواند مطمئن شود که در زبان‌آموزی کودک مشکلی وجود دارد.
- اکولالیا [16] : بیشتر اوقات جملات دیگران را فورا پس از او تکرار می کنند.
- بیشتر سعی می‌کنند از جملات پیش ساخته‌ای که حفظ کرده‌اند در ارتباط استفاده کنند و جمله جدیدی خودشان نسازند.
- خودشان سوال نمی‌کنند و به ندرت می توانند به سوالات دیگران پاسخ مناسب بدهند.
- در قسمت‌هایی از گفتار که مصداقشان دائم عوض می‌شود مثل ضمایر (خصوصاً من و تو) و حروف اضافه (مثل زیر ،روی ،در ،بعد، قبل ( مشکل جدی دارند.
- در زبان‌هایی که ضمیر برای مونث و مذکر متفاوت است این ضمایر را به جای هم به کار می‌ برند.  (مثل ضمیر او(he،she)در انگلیسی)
- رعایت نوبت در هر چیزی برایشان غیر ممکن است از جمله گفتگو با دیگران
- از عناصر زبر زنجیری کلام بد استفاده می کنند طوری که آهنگ وزیر و بمی گفتار آنها غیر عادی به نظر می رسد.
- در طول مکالمه ارتباط چشمی با مخاطب برقراری نمی کنند.
- حتی افراد بالغ مبتلا به اوتیسم از درک جوک ،  استعاره و طعنه و کنایه عاجزند.
- این کودکان تصور نادرستی دارند از اینکه دیگران تا چه حد درباره تجارب شخصی آنها اطلاع دارند مثلاً کودک 5 ساله‌ای که مبتلا به اوتیسم بود در اولین جلسه ملاقات با گفتار درمانگر خود از او پرسید: این بار موهایم نسبت به قبل قشنگ تر کوتاه شده اند؟
-     اشاره به مشکلات زبانی این افراد در واقع نشانگر وجود نقص جدی در شناخت آنهاست که قسمتی از آن در زبانشان منعکس می شود
- فقط قادرند معانی ظاهری جملات را متوجه شوند بدون آنکه هدف واقعی گوینده را درک کرده باشند.  مثلا در مدرسه معلم به یکی از شاگردان مبتلا به اوتیسم گفت : "می توانی ظرف غذایت را پیدا کنی؟" و او پاسخ داد : "بله" بدون آنکه بگردد و آن را پیدا کند.  (گیتنس و آرونز 1999 : 66)
 
6.2. مشکلات زبانی به لحاظ آوایی و نحوی
افراد مبتلا به اوتیسم در تولید آواهای زبانی تقریبا هیچ مشکلی ندارند.  (گیتنس وآرونز 1999: 67) اگر هم در تولید آوایی مشکل داشته باشند آن آوا، صدایی است که در زبان کودک کمتر استفاده می شود.  البته کودکانی که قدرت تقلید کمتر و توان تمرکز پایین‌تری دارند  در تولید آواهای زبانشان هم  مشکلات  بیشتری خواهند داشت.
الگوی یادگیری دو بخش صرف و نحو زبان در کودکان مبتلا به  اوتیسم تقریباً شبیه کودکان عادی است.  (یونگ، دیل، موریس و هایمن[17]، 2005).  گفته می‌شود این دو بخش زبان در کودکان اوتیسمی اگر هم اشکالاتی داشته باشند در حدی نیست که سبب عدم انتقال پیام مورد نظر گوینده شود.  هرچند قطعا سبب می شود شنونده متوجه مشکلی در توانش زبانی گوینده شود.  میزان جملاتی که مبتلایان به اوتیسم تولید می کنند بسیار کمتر از افراد عادی جامعه است.   حتی این میزان از جملات کودکان عقب افتاده ذهنی هم کمتر است.
 
7.2.  مشکلات زبانی به لحاظ  معنا شناسی
تا سالها تصور بر این بود که مبتلایان به اوتیسم به شدت در درک معانی جملات دیگران مشکل دارند.  در ضمن جملات خودشان هم بار معنایی لازم برای بافت زبانی و موقعیتی را ندارد اما تحقیقاتی که از سال 2007 به بعد انجام شده اند این فرضیه را رد می‌کنند و نشان می دهند که رمزگشایی داده‌های زبانی در لایه معنا خیلی ضعیف نیست و در نتیجه مشکل اصلی  گفتار در مبتلایان مشکلات کاربرد شناسی است (وایت هاوس، می‌بری، دورکین[18]2007)
 
8.2.  اختلالات در کابرد شناسی  زبان
شاخص ترین ویژگی فرد مبتلا به اوتیسم مشکل در روابط اجتماعی است.  برجسته ترین ویژگی در گفتار فرد مبتلا هم اختلال در کاربردشناسی زبان است.  به همین خاطر بسیاری از محققان این دو اختلال اصلی را مرتبط به هم می‌دانند چون کاربردشناسی بخشی از توانش اجتماعی است.  (بارن  1996)
افراد مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط با دیگران اصول  گرایس[19] را زیر پا می گذارند.  (سوریان[20] ، 1996) همین تحظی از اصولی که همه گویشوران به آن پایبند هستند سبب می‌شود گفتار این افراد بی معنی و بی ارتباط به بافت زبانی و موقعیتی به نظر برسد.  برای اینکه  هر گویشوری بتواند ارتباط موثر با دیگران برقرار کند باید اصولی را رعایت کند که اولین بار توسط گرایس[21] مطرح شدند این اصول عبارتند از:
- کمیت : فرد باید همان اندازه که لازم است اطلاعات بدهد تا در گفتمان به طور موثر شرکت کند.
- کیفیت : فرد باید واقعیت را در جملات خود اظهار دارد.
- ارتباط : باید مرتبط به بافت صحبت کند.
- شیوه : باید خلاصه و منظم صحبت کند و از ابهام اجتناب کند.  (فرامکین 213:2003)
تخمین زده شده است که معنای بیش از نیمی از جمله‌های زبان را تنها به کمک ساخت دستوری آنها و معنای حقیقی جمله نمی توان درک کرد.  بارزترین این جملات عبارتند از جمله‌های مبهم، طنزآمیز، شوخی‌های زبانی، ضرب المثل‌ها، استعاره‌ها و ساخت‌های  مجازی که درک و کاربرد آنها نیاز به توانش‌های شناختی فرا جمله‌ای دارد که در محدوده توانش‌های زبانی نیمکره چپ نیست.  (نیلی پور، 1380 : 58) مجموع آگاهی‌هایی که ما را در درک و کاربرد بیش از نیمی از جمله‌های دستوری زبان کمک می کند  کاربرد شناسی زبان نام گرفته است.  (نیلی پور، 1380 :59)
 
3. مورد پژوهی
1.3. تاریخچه بیمار
بیمار پسر بچه ای  5 ساله به نام م.م است که تنها فرزند خانواده است.  والدین او در سن 5/2 سالگی وی را به علت تأخیر در شروع گفتار به کلینیک گفتار درمانی بردند و سپس به توصیه گفتار درمانگر به روانپزشکان بیمارستان روزبه تهران مراجعه کردند و در همین سن تشخیص داده شد که کودک مبتلا به اوتیسم است.
از همان زمان تا سن 3 سالگی گفتار درمانی به صورت دو هفته یک بارو هر جلسه 45 دقیقه شروع شد.  از 3 سالگی به بعد ماهی یک بار و از 4 سالگی به بعد 2 ماه یکبار ادامه یافت.  کودک تحت نظر یک فوق تخصص روانپزشکی کودکان است.  داروهای کنترل کننده علائم اوتیسم از جمله ویسپریدون (2 عدد در روز) و بی‌پریرون (نصف قرص در روز) را دریافت می‌کند.  3 بار تلاش برای فرستادن کودک به مهدکودک  منجر به شکست شده است.  کودک ارتباط چشمی با دیگران، حتی با افراد غریبه، برقرار می‌کند.
3-2.  نمونه ای از داده های زبانی کودک
نمونه1- مادر : چی می خوای ؟ چرا کتاب هارو بهم می ریزی ؟
کودک سراغ کتابخانه می رود: حسنیِ دندونش درد می کنه، کتاب مسواک، کتاب حباب.  یک کتاب می آورد : اینو بخوون.  تاتیِ اینو بخون.  وروجکِ اونو پیدا کن. 
نمونه2- اتوبوس اسباب بازی اش افتاده و او می گوید : این اتوبوس بیفته (به جای افتاده)
نمونه3- می خواهد با لگوهایش بازی کند:
کودک: این اسبه، این کامیونه ، کامیون درست کنیم،  اول اینها رو می چسبونیم میشه اتوبوس بعد اینها  اینجا میشه کامیون.  این یه کامیونِ بار کشش کنده شده است.  چرخ‌های 3 تا (منظورش این است که تعداد زیادی چرخ لازم است)
نمونه 4- مادر از او می خواهد که کتابی را تعریف کند.  کتاب را برایش ورق می زند تا او داستان را تعریف کند :
کودک: تو پروانه‌ای، تمیزی، میری تو آب فواره ، اول میرم تو گل کثیف می‌شدم.  کثیف شدم،  پروانه‌ای تمیزی.
نمونه 5- کودک: کتابِ اینو بخوونم برات ؟
مادر : بخوون.
کودک : پروانه گفتم .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  (مکث طولانی) قصه ما تموم شد.
نمونه 6- در حال بازی و شیطنت می افتد روی بادکنکش و بادکنک می ترکد :
کودک : مامان.  .  .  .  .  .  .  .  مامان،  بادکنکم شکست.  من بادکنک شکسته نمی خوام.  (و بعد گریه و جیغ شدید)
نمونه 7- سه تا فیل دارد و می خواهد با آنها بازی کند:
کودک: فیل هارو بیارم ؟ (در حالی که دنبال آنها می گردد سعی می‌کند صدای فیل را در بیاورد)
کودک: بالای کامیون بره.  فیل ها رو سوار کنم.
(فیل‌ها و کامیون را بر می‌دارد و روی کمر مادر مینشیند)
مادر : پاشو .
کودک: نمی پاشم.
مادر : چند تا فیل داری؟
کودک: یکی دوتا سه تا.
مادر: فیل چی می خوره؟
کودک: علف.
مادر:‌ فیل آبی کجاست ؟
کودک:‌ این مسواک خرگوش
کودک: تو خریدم (به جای برای تو خریدم که خطاب به فیل می گوید )
نمونه 8- یاد کارتونی که از تلویزیون پخش شده  می افتد و می گوید:
کودک: یکی بود یکی نبود.  .  .  .  یه آقای چاق .  .  .   (یک مکث طولانی) آقا با کامیونِ اون .  .  .   و دیگر چیزی نمی گوید.
نمونه 9- می خواهد روی پای مادر بنشیند می گوید :
کودک: روی پام بشین؟  (به جای روی پات  بنشینم‌؟)
در همین حال خطاب به مادر:
کودک: از خرگوش بپرس اسمم چیه ؟ (بجای اسمت چیه ؟ یا اسمش چیه؟ )
 
3.3. تحلیل داده های زبان کودک
1.3.3. آوایی و نحوی
کودک در لایه آوا مشکلی در زبان ندارد.  در قسمت نحو بسیاری از مواقعی که باید حروف اضافه به کار برد به کار نمی‌برد.  خیلی اوقات زمان افعالی که به کار می‌برد درست نیست.  در واقع زمان افعال جمله یا با هم مطابقت ندارند و یا مطابقت میان فاعل و فعل جمله وجود ندارد.  اغلب دو صفت اشاره  "این " و آن" را پس از اسم (موصوف) به کار می‌برد.  در حالی که در فار سی این صفات  همیشه قبل از موصوف قرار می‌گیرند.  در برگردان ضمایر، خصوصاً در برگرداندن ضمیر  از ":من" به "تو"و بر عکس، مشکل دارد (مثلاً از خرگوش بپرس اسمم چیه).  ترتیب عناصر جمله را اغلب رعایت می‌کند؛ یعنی اینکه اول فاعل،  بعد مفعول و بعد فعل را می‌آورد.  صفات مرکب زیاد می‌سازد صفاتی که به طور عادی در زبان استفاده نمی‌شوند مثل کامیونِ بارکشش کنده شده یا کتاب حسنیِ دندونش درد میکنه.  در نفی کردن افعال گاهی مشکل دارد مثلاً نمی‌پاشم  به جای پا نمی‌شم.
 
2.3.3. معنایی
کودک قادر به درک جملاتی که سریع گفته شده‌اند نیست.  همچنین معنای جملاتی را که ساختارهای پیچیده دارند درک نمی‌کند‍‍ خصوصاً جملاتی که خود از جمله‌های دیگری ساخته شده اند.  گاهی کلمات را در معانی که ما به کار می‌بریم به کار نمی‌برد مثل شکستن برای بادکنک.  ضمایر را درست به کار نمی‌برد چون تغییر مرجع ضمیر را متوجه نمی شود.
 
3.3.3. کاربرد شناسی
بیشتر جملات کودک گسسته هستند؛ بدین معنی که شاید بیش از 2 جمله مرتبط به هم را نتواند بگوید.  بسیاری از جملات او هم به بافت زبانی و بافت موقعیتی ارتباطی ندارند. به همین خاطر اولین مشکلی که با مطالعه داده‌های زبانی و یا  برخورد با کودک به ذهن متبادر  می‌شود بی‌معنا بودن،  بی ربط بودن و عدم انسجام گفتار است.  این بی‌نظمی گفتار هم خود نشانگر از هم گسیختگی افکار و مشکل جدی شناختی کودک است.  وقتی از او سئوال می‌شود یا وقتی می‌خواهد چیزی را تعریف کند اصل کمیت  را زیر پا می گذارد چون به اندازه کافی توضیح نمی‌دهد.  گاهی هم جواب‌های بی‌ربط می‌دهد که اصل ارتباط را نقض میکند.
 
4.  نتیجه گیری
با بررسی داده‌های زبانی این کودک دیدیم که در تولید هیچ  کدام از آواهای زبان مشکل ندارد. در ساختار صحیح جملات هم هر چند برخی تخطی‌ها از قواعد ساخت زبان فارسی دیده می شود، اما این  اشکالات در حدی نیست که سبب شود پیام مورد نظر کودک منتقل نشود.  اما کودک قادر به درک بسیاری از جملات پیچیده‌ای که در اطرافش می‌شنود نیست.  البته اگر با او شمرده صحبت شود  و از جملات ساده استفاده شود که به دور از ابهام  و کنایه و استعاره باشد مشکلی در رمز گشایی داده‌های زبانی ندارد.  اما با زیر پا گذاشتن اصول گرایس، با وجود به کار بردن  جملات صحیح قادر نیست  با دیگران  ارتباط موثر برقرار کند یا ارتباط برقرار شده را ادامه دهد.  این بدان معنی است که عدم توانایی در برقراری ارتباط  اجتماعی کودک به خاطر ناتوانی در کاربردشناسی زبان است که از توانمندی‌های نیمکره راست مغز است.  در واقع در بیماران مبتلا به اوتیسم توانایی‌های زبانی مربوط به نیمکره چپ، آسیب قابل‌ توجهی  نمی‌بیند اما توانایی‌های زبانی که نیازمند سیگنال‌های عصبی نیمکره راست است مختل می شود.

«پرسشنامه»
عمومی
1-    نام:م.م
2-    تاریخ تولد: بهمن 1382
3-    فرزند چندم خانواده  است؟اول
4-    خواهر و برادر دارد ؟ خیر
5-    نحوه تولد؟ سزارین با استفاده از بیهوشی نخاعی
6-     آیا مادر قبل از این بارداری  بارداری دیگری داشته است؟خیر
7-    نوع تغذیه: شیر مادر
8-    آیا  در نوزادی بیماری خاصی داشت؟ (زردی/ کولیک)؟ بله تا 3 ماهگی کولیک داشت
9-    آیا پدر و مادر خویشاوند هستند؟ اگر رابطه خویشاوندی دارند این رابطه چیست؟بله-دخترعمو  پسرعمو
10-    آیا در خانواد? پدر و  مادر فرد دیگری مبتلا به اوتیسم هست؟خیر
11-    آیا مادر در دوران بارداری  تحت درمان با داروی  خاصی بوده است؟خیر
12-    آیا مادر در دوران بارداری از روش‌های تشخیصی (رادیولوژی- سونوگرافی- ام. آر. ای) استفاده کرده؟ بله-فقط سونوگرافی برای پیگیری  وضعیت  بارداری
13-    در چه سنی گردن گرفت؟ 2 ماهگی
14-    در چه سنی نشست؟ 7 ماهگی
15-    در چه سنی چهار دست و پا راه رفت؟ 10 ماهگی
16-در چه سنی راه افتاد؟ 13 ماهگی
17-    آیا طبق بر نامه کشوری واکسیناسیون واکسینه شد؟ بلی
 
گفتار
18-    آیا در ماه‌های اولیه تولد، صداهایی که نوزادان تولید می‌کنند (آغون آغون) را می گفت؟ بله
19-    آیا در دوران نوزادی ارتباط چشمی  بر قرار می کرد؟ گاهی
20-    آیا در دوران نوزادی می‌خندید؟ بله
21-    در چه سنی اولین کلمات  معنادار را تولید کرد؟ 11 ماهگی
22-    اولین کلماتی که گفت چه بود؟ م م  به معنی شیر و د د به معنی بیرون
23-    از چه سنی تحت درمان با گفتار درمانگر قرار گرفت؟ از 5/2 سالگی
24-    چه مدت به کلینیک‌های گفتاردرمانی برده شد؟ از 5/2 تا 3 سالگی دو هفته یکبار و از 3 سالگی به بعد ماهی یکبار و از 4 سالگی به بعد 2 ماه یکبار
25-    آیا هم‌اکنون در تولید آواهای زبانی مشکلی دارد؟ مثلا آیا صدای خاصی را نامفهوم تولید می‌کند؟ خیر
26-    آیا جملاتی که می‌سازد به لحاظ دستوری همیشه درست است یا اشکالاتی در آن می بینید؟ این و آن را درست به کار نمی‌برد.  به جای اینکه آنها را قبل از اسم بیاورد بعد از اسم می آورد.  مثلا می گوید: کامیون این برای تو، کامیون اون برای من .  مشکل دیگرش به‌کار بردن ضمایر است.  مثلا وقتی کسی از او می پرسد : "اسمت چیه ؟" می گوید : "اسمت م.مِ"
27-    آیا معنای جملات دیگران را درک می کند؟ فقط جملات ساده‌ای که آرام و شمرده گفته شده باشند.
28-    آیا می‌تواند جملاتش را در فضا و جای مناسب به کار گیرد یعنی جایی که کاملاً معنا بدهد؟ خیلی کم
29-    آیا بخش‌هایی از کلمات را تکرار می‌کند مثل حالتی که در لکنت دیده می شود؟ خیر.
30-    آیا عبارات پدر و مادر یا کسی را که با او حرف می‌زند تکرار می‌کند؟ بله، مخصوصا وقتی معنای سوالی را نفهمیده به جای پاسخ دادن به سوال خود سوال را تکرار می کند.
31-    سرعت گفتارش عادی است؟ نه، آرامتر از بچه‌های دیگر حرف می‌زند.  شاید از من تقلید می‌کند چون من برای اینکه مطمئن باشم منظورم را فهمیده همیشه با او خیلی  آرام و شمرده حرف می‌زنم.
32-    آیا شعری را از حفظ دارد ؟ بله 10-15 شعر نسبتا طولانی را حفظ است.
33-    آیا شعرها را برای دیگران می‌خواند یا فقط در تنهایی برای خودش می خواند؟ برای افرادی که با آنها رابطه نزدیک دارد (مادر-پدر-خاله-عمه)شعرها را می خواند.
سیر بیماری
34-    چه زمانی تشخیص داده شد که اوتیسم دارد ؟ 5/2 سالگی
35-    پزشک از چه روش‌هایی برای تشخیص اوتیسم بهره گرفت ؟ مشاهده – نوار مغز- تاریخچه
36-آیا مشکلات گوارشی خاصی دارد  (مثلا یبوست ) ؟ خیر
37-    آیا داروی خاصی مصرف می‌کند؟ اگر مصرف می کند چه دارویی و چه میزان ؟ ویسپریدون (2تا در روز ) بی پریدون (نصف قرص در روز)
38-    آیا ترس های خاصی دارد؟ (مثلا تاریکی- تنهایی- اسباب بازی خاصی ) ؟ نه
 
روابط اجتماعی
39-    آیا به مهدکودک می‌رود ؟ نه، 3بار سعی کردم هربار 2هفته رفتم و همراهش در کلاس نشستم اما بعد از 2 هفته هم از من جدا نشد و حاضر نشد تنها در مهد بماند.
40-    در مهمانی یا پارک  با بچه‌های دیگر بازی می‌کند؟ در پارک نه، در مهمانی هم خودش نمی‌رود اما با تلاش پدر و مادر با بچه ها دوست می شود و بازی می‌کند.
41-    آیا کودکان دیگر را می زند؟ بله، وقتی اسباب بازی‌هایشان را در اختیارش نگذارند.
42-    آیا اسباب بازی های خودش را به کودکان دیگر می دهد؟ گاهی
43-    اسباب بازی مورد علاقه‌اش چیست ؟ انواع و اقسام ماشین‌ها
44-    چگونه با اسباب بازی مورد علاقه‌اش بازی می کند؟ به ماشین‌ها نخ می‌بندد، آنها را می‌کشد، مسافر سوار می‌کند، چند تا را بهم می‌کوبد بعد آنها را به تعمیرگاه می‌برد، صدای استارت زدن را در می‌آورد.
45-    در بازی‌هایی که مستلزم رعایت نوبت است (مثل سرسره) آیا نوبت را رعایت می کند؟ نه
46-تا به حال شده شروع کننده رابطه‌ای باشد با افرادی غیر از پدر و مادرش ؟ نه
47-    ابراز احساسات دارد؟ برای بزگسالانی که دوستشان دارد مثل عمه و خاله ذوق می‌کند.  و خوشحالی‌اش را فقط با بالا و پایین پریدن نشان می‌دهد.
48-    آیا دوست دارد دیگران او را ببوسند؟ اگر آشنا باشند بله.
49-    آیا خودش دیگران را می بوسد؟ اگر به او بگویند ببوس می‌بوسد خصوصا اگر از اقوام نزدیک باشد.
50-    موسیقی را دوست دارد؟ بله
51-    با موسیقی می‌رقصد؟ نه، فقط گاهی با موسیقی احساس شادی پیدا می‌کند بالا و پایین می پرد.  و یا می‌دود ولی حرکاتی که نیازمند هماهنگی‌های خاصی است مثل رقص را نمی‌تواند انجام دهد.

منابع فارسی
1-  نیلی‌پور، رضا. 1380.   زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی زبان.  تهران: انتشارات هرمس
منابع انگیسی
1-   Baron, Simon.  2002. The extreme male brain theory of autism, Trends in Cognitive Sciences, 6, 6,  248-254
2-   Baron, Simon.  1998. Social and Pragmatic Deficits in Autism: Cognitive or affective? , Journal of Autism Developmental Disorder,18,3,379-402
3-   Brook, Sarah. Dermot, Bowler. 1992. Autism by another name? semantic and pragmatic impairments in children, Journal of Autism and Developmental Disorders, 22, 1,61-81
4-   Surian, Luca. 1996. Are children with autism deaf to Gricean Maxims?, Cognitive Neuropsychiatry, 1, 1, 55-72
5-   Young, Edna. Joshua, Diehl. Danielle, Morris. Susan Hyman. 2005.  The use of two language tests to identify pragmatic language problems in children with autism spectrum disorders, Language, Speech and Hearing Services in Schools, 36, 62-72
6-   Whitehouse, Andrew. Maybery, Murray. Durkin, Kevin. 2007.  Evidence against poor semantic encoding in individuals with autism, Autism: The International Journal of Research and Practice, 11, 3,241-254
7-   Fromkin, Victoria. Robert, Rodman. Nina, Hyams.  2003. An introduction to language, Boston: Thomson Heinle Publisher
8-   Aarons, Maureen.Tessa, Gittens.  1999.  The handbook of autism(a guide for parents and professionals), Second edition, London: Routledge publication
9-   Zager, Dianne, 2005. Autism spectrum disorders, identification, education, and treatment, Third edition, New York: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.  Publishers
10-    Frith, Uta.   1989.   Autism, Exploring the Enigma, London: Blackwell publisher.       
11-    www.  Talkingaboutcuringautism. org
12-    www.  Healthline. com